Varen Schiedam
Woensdag 08 September 2010 om 00:00Dat Schiedam zoveel branderijen en daaraan gelieerde industrie had, komt door Rotterdam. Daar was de binnenstad niet meer leefbaar door de rook en de stank. Men werd gedwongen zijn bedrijf te verplaatsen en Schiedam had hiervoor een uitstekende ligging. Maar op een gegeven moment moet ook hier de binnenstad doordrenkt zijn geweest met de walm van alcohol en mout. Kinderen speelden op de vaten die op straat stonden en vaders kwamen bezopen van hun werk thuis, want om ze aan de branderij te binden werden ze voor een deel met alcohol uitbetaald. De schrijver F. Bordewijk heeft in zijn verhaal ’Verbrande Erven’ deze binnenstad beschreven en geeft Schiedam de, inmiddels in onbruik geraakte, bijnaam ’Zwart Nazareth’. De Rotterdamse (eigenlijk Vlaardingense) band The Amazing Stroopwafels bezong Zwart Nazareth (maar ook Piet Paaltjens) in een gelijknamig lied. De tekst staat onderaan de log. Het was vroeger dus niet bepaald een pretje om daar te wonen en te werken.
Vanuit de fluisterboot is te zien hoe groot zo'n distilleerderij was met zijn kenmerkende klokgevels.
Ook toen was het nodig om aan inbraakpreventie te doen. Achter de vensters waren tralies aangebracht.
Dankzij het mooie zonnige weer was het fantastisch om te varen, mede dankzij de spiegelingen. Het verleden heeft men bij de bouw van de nieuwe woningen tot uitdrukking gebracht door de vierkante hoekhuizen. Een verwijzing naar de vele pakhuizen in de stad, die een soortgelijk dak hadden.
Een mooi pandje met een trapgevel waarop een leeuwtje als bekroning prijkt. Het is gebouwd in 1915 en heeft vooral dienst gedaan als presentatie- en representatieruimte van brander distillateur De Koning (later Bols). Boven de deur staat de tekst: 'Oordeel niet voor 't tijd is, dus weet of wacht.'
De Appelmarktbrug is ook vanaf het water prachtig. Zeker met de kleurende bomen als achtergrond.
Deze trappetjes zijn in de kademuur gemaakt ten behoeve van de vissers. Zij konden zo gemakkelijk hun vangsten naar boven brengen naar de Vismarkt, die hier gehouden werd.
In een voormalige branderij is nu het chocolade atelier ‘De Bonte Koe’ gevestigd. Bij de restauratie van het pand is veel van het originele karakter behouden gebleven. De vrouw die hier staat afgebeeld is Spes (hoop), die samen met Fides (geloof) en Charitas (liefde) de drie goddelijke deugden vormt. Op haar hand houdt Spes een duif, onder andere het symbool van de hoop op de overwinning van het goede op het kwade. Het anker waar ze op leunt staat ook voor hoop. Het verwijst naar de hoop die zeelieden hebben op een veilige terugkeer naar de (thuis)haven.
Ook dit gebouw met klokgevel is een voormalige branderij. Hier is nu een restaurant gevestigd.
We varen nu af op de grootste molen ter wereld, meer dan 42 meter hoog. In 2006 werden als laatste de wieken geplaatst na een bouwtijd van 2 jaar. Het is molen Nolet van distilleerderij Nolet, de producent van Ketel 1 Jenever en Ketel One Vodka.
Het is geen 'gewone' stellingmolen. Het is een windturbine. De aërodynamische wieken hebben het uiterlijk van traditionele wieken. In de kap, die tien procent hoger is dan die van de traditionele Schiedamse brandersmolens, wordt de windkracht omgezet in energie benodigd voor de productie van de beide dranken. Het metselwerk van de romp bestaat uit een kleine 400.000 IJsselsteentjes. De molen heeft 10 verdiepingen, met onder andere een theater, ontvangstruimte en expositieruimten.
Via een van de drie gietijzeren ophaalbruggen gingen wij weer terug naar ons vertrekpunt. Daarvan laat ik morgen foto's zien.
Zwart Nazareth van Amazing Stroopwafels
Hij ziet aan 't einde van de lange dijk
Een stad met korenmolens staan
Een lokkend vergezicht voor reizigers
't Is nog een goed kwartier te gaan
Maar dichterbij, 't is onbestemd
Een vreemde geur die hem beklemt
Achter de Teerstoof, verbrande erven
Daar woont het grauw, Jan met de pet
Open riolen, waar zelfs de ratten sterven
Welkom in Zwart Nazareth
Tussen de huizen aan de smalle gracht
Hangt kolendamp en afvalstank
Hij loopt behoedzaam donk're stegen in
En alles ademt sterke drank
De branderijen braken vuur
Wat doet hij op dit late uur?
Achter de Teerstoof, verbrande erven
Daar woont het grauw, Jan met de pet
Open riolen, waar zelfs de ratten sterven
Groeten uit Zwart Nazareth
En vuile kind'ren drommen om hem heen
In sloppen heerst de difterie
Hij komt op goed geluk het doolhof uit
Voor de Hervormde pastorie
Een vrouw vraagt: Viel de reis u mee?
U bent de nieuwe dominee
Achter de Teerstoof, verbrande erven
Daar woont het grauw, Jan met de pet
Open riolen, waar zelfs de ratten sterven
Groeten uit Zwart Nazareth